TARLADAN TEKSTİLE PAMUK İŞLEM SÜREÇLERİ
PamukPamuk, tekstil endüstrisinin vazgeçilmez bir malzemesidir ve tohumlarının çevresindeki liflerden oluşan bir bitkidir. Lifler, doğal, selülozik, beyaz ve parlak bir görünüme sahiptir ki boyut, kalınlık, dayanıklılık, esneklik ve renk gibi kriterlere göre gruplandırılır. Doğal lifleri, tekstil ürünlerinin dışında kağıt, kozmetik, ilaç ve gıda gibi alanlarda da değerlendirilir. Pamuk bitkisinden dikiş ipliği çıkarılana kadar uygulanan işlemler şöyle sıralanabilir:
Hasat: Pamuk bitkisi olgunlaşınca, liflerin tohumlardan ayrılması için hasat edilir. Hasat işlemi el ile veya makine ile yapılabilir. Hasat edilen lifleri, tohumlardan, yapraklardan ve diğer yabancı maddelerden temizlenmek üzere işleme alınır.
İşleme: Hasat edilen pamuk lifleri, işleme tesislerine gönderilir ve burada lifleri, temizleme, açma, karıştırma ve eşitleme gibi işlemlere tabi tutulur. Bu işlemler sonunda pamuk lifleri homojen bir yapıya ulaşır ve iplik yapımına hazır olur.
Eğirme: İşlenen pamuk lifleri, eğirme makinelerine aktarılır ve çekme, bükme ya da sarım gibi işlemlerle iplik haline dönüştürülür. Eğirme işlemi esnasında pamuk liflerinin niteliği ve istenen iplik özellikleri ayarlanır.
PAMUK EĞİRME İŞLEMİ İÇİN ÇEŞİTLİ KULLANILAN TEKNOLOJİLER
Ring eğirme: Bu teknoloji, pamuk liflerini çekerek inceltmek ve bükerek kıvratmak yoluyla iplik üretmeyi sağlar. Ring eğirme tekniği ile üretilen iplikler düzgün, dayanıklı ve esnektir. Fakat bu teknoloji yavaş, enerji tüketimi fazla ve atık oranı yüksektir.
Open-end eğirme: Bu teknoloji, pamuk liflerini rotor denilen bir silindire aktararak iplik üretmeyi sağlar. Open-end eğirme tekniği ile üretilen iplikler kalın, kaba ve düşük dayanıklılıktadır. Fakat bu teknoloji hızlı, enerji tüketimi az ve atık oranı düşüktür.
Kompakt eğirme: Bu teknoloji, ring eğirmeye benzer şekilde çalışır ancak pamuk liflerini daha sıkı bir şekilde birleştirerek iplik üretmeyi sağlar. Kompakt eğirme tekniği ile üretilen iplikler ince, düzgün, parlak ve yüksek dayanıklılıktadır.
DİĞER ÖNEMLİ İŞLEMLERDEN OLAN BÜKÜM
Eğrilmiş olan pamuk iplikleri, büküm makinelerine aktarılır. Burada iki veya daha fazla iplik bir araya getirilerek bükülür. Büküm işlemi ile ipliklere daha fazla güç, esneklik ve hacim verilir. Büküm işlemi için farklı yöntemler kullanılabilir. Bunlardan bazıları aşağıdaki gibidir:
Tek büküm: Bu yöntemde tek bir iplik bükülerek bükümlü iplik elde edilir. Tek bükümlü iplikler genelde dokuma ve örme işlemlerinde kullanılır.
Çift büküm: Bu yöntemde iki veya daha fazla iplik birlikte bükülerek bükümlü iplik elde edilir. Çift bükümlü iplikler genelde dikiş ipliği olarak kullanılır.
Kablolu büküm: Bu yöntemde iki veya daha fazla çift bükümlü iplik birlikte bükülerek bükümlü iplik elde edilir. Kablolu bükümlü iplikler genelde halı, kilim, perde gibi ürünlerde kullanılır.
BOYA VE APRE
Bükülmüş olan pamuk iplikleri, boyama ve apre makinelerine aktarılır. Burada ipliklere istenen renk ve özellikler verilir. Boyama işlemi ile ipliklere renk katılır. Apre işlemi ile ipliklere parlaklık, yumuşaklık, kayganlık, alev geciktiricili, su iticilik, antibakteriyel gibi özellikler verilir. Ayrıca sarım ile boyanmış ve aprelenmiş olan pamuk iplikleri, sarım makinelerine aktarılır. Burada iplikler, koni, bobin, makara gibi farklı şekillerde sarılır. Sarım işlemi ile ipliklerin kullanıma hazır hale gelmesi sağlanır.
Bütün bu işlemler sayesinde tarladan başlayan macera dikiş ipi olan haline gelmektedir ve çeşitli tekstilde çok farklı kullanım amaçları haline gelmektedir. Bu süreçler ve prosesler ile aynı zamanda dikiş iğnesi, dikiş makinesi yedek parçaları ile olan uyumları da önemli olmaktadır ki bu durumda da kaliteli olan ürünler diğerlerinden ayrılmaktadırlar.
